ການເດີນທາງສູ່ດິນແດນແຫ່ງເທບນິຍາຍ ແລະ ຕໍານານເລົ່າຂານ
ນິທານພື້ນບ້ານຂອງລາວເຮົາເປັນເລື່ອງເລົ່າທີ່ອຸດົມສົມບູນໄປດ້ວຍຮ່ອງຮອຍທາງປະຫວັດສາດ ແລະ ຮີດຄອງປະເພນີ. ໜຶ່ງໃນນັ້ນແມ່ນເລື່ອງ ສີທົນ ມະໂນລາ ເຊິ່ງເປັນເລື່ອງລາວຂອງ ທ້າວສີທົນ, ອົງຊາຍທີ່ໄດ້ຕົກຫຼຸມຮັກມັກກັນກັບ ນາງ ມະໂນລາ. ທັງສອງໄດ້ແຕ່ງດອງກັນແຕ່ສຸດທ້າຍກໍ່ຕ້ອງຖືກພັດພາກຈາກກັນຍ້ອນສົງຄາມ. ເລື່ອງລາວດັ່ງກ່າວຈະເລົ່າເຖິງຄວາມພະຍາຍາມຂອງທັງສອງທີ່ຈະກັບຄືນມາຫາກັນໃຫ້ຈົນໄດ້.
ໃນຊ່ວງຕົ້ນເລື່ອງ ລະຫວ່າງທີ່ ທ້າວ ສີທົນ ໄດ້ເຂົ້າໄປໃນປ່າເພື່ອລ່າສັດກໍ່ໄດ້ປະຈົບພົບພໍ້ກັບ ນາງ ກິນນາລີທັງເຈັດ
(ແມ່ຍິງເຄິ່ງຄົນ ເຄິ່ງນົກ) ທີ່ກໍາລັງອາບນ້ຳຢູ່. ພະອົງຈຶ່ງໄດ້ໃຊ້ແຮ້ວຈັບ ນາງ ກິນນາລີ ໄດ້ໜຶ່ງຕົນທີ່ມີນາມວ່າ ມະໂນລາ ເຊິ່ງກໍ່ໄດ້ກາຍມາເປັນມະເຫສີຂອງພະອົງໃນເວລາຕໍ່ມາ. ປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນເຊື່ອຖືກັນວ່າໃນເຂດດັ່ງກ່າວນີ້ເອງເປັນບ່ອນທີ່ ທ້າວ ສີທົນ ໄດ້ຈັບມາເອົາ ນາງ ມະໂນລາ.
ພື້ນທີ່ແຫ່ງນີ້ ເຕັມໄປດ້ວຍໂງ່ນຫີນຮູບຊົງທີ່ໜ້າແປກຕາ ອີກທັງຍັງມີໄມ້ຈັນທີ່ແຕກງອກອອກມາຕາມງ່າມຫີນ. ຊຶ່ງໃນຊ່ວງລະດູຝົນຈະມີນໍ້າໄຫຼອອກມາຈາກໂງ່ນຫີນດັ່ງກ່າວ ຈົນກໍ່ໃຫ້ເກີດກາຍເປັນອ່າງນໍ້າທີ່ ນາງ ມະໂນລາ ເຄີຍລົງອາບ.
ຢູ່ໃກ້ໆກັບເຂດດັ່ງກ່າວກໍ່ຍັງມີ ຜານາງມອນ ຜາຫີນທີ່ລຶກລັບທີ່ໄດ້ເຊື່ອງຊ້ອນຖໍ້າອັນເປັນບ່ອນໃຊ້ນັ່ງສະມາທິຂອງບັນດາພະສົງສາມະເນນ. ພາຍໃນຕົວຖໍ້າເອງມີສະຖານທີ່ສັກກາລະບູຊາຂອງພຸດທະສາສະນິກະຊົນທີ່ມາກາບໄຫວ້ຂໍພອນເພື່ອເອົາໂຊກເອົາໄຊ. ຖໍ້າທີ່ຮົ່ມເຢັນແຫ່ງນີ້ຍັງເປັນບ່ອນພັກຜ່ອນຢ່ອນໃຈທີ່ຊ່ວຍຄາຍຄວາມຮ້ອນຈາກທາງນອກ ແລະ ທັງເປັນສະຖານທີ່ງາມໆທີ່ໜ້າຖ່າຍຮູບເກັບໄວ້. ລອງມາທ່ຽວ ແລະ ຄົ້ນຫານໍາກັນເບິ່ງ ບາງເທື່ອທ່ານອາດຈະໂຊກດີເຫັນ ນາງ ມະໂນລາ ມາຫຼິ້ນນໍ້າກໍ່ເປັນໄດ້!
1. ໂງ່ນຫີນໃຫຍ່ຊ່ວຍບັງແດດອັນຮ້ອນອົບອ້າວຈາກດວງຕາເວັນໄດ້.
2. ໂງ່ນຫີນທີ່ຄ້າຍຄືກັນກັບແຂ້ວແຫຼມ.
3. ຟານເຂົາໃຫແມ່ນ້ຳຫີນບູນໄຫຼຢູ່ໃກ້ກັບອາງມະໂນລາ.
1. ເປັນຖ້ຳທີ່ງຽບສະຫງົບ ແລະ ເໝາະສຳລັບການຫຼົບຫຼີກຈາກສະພາບແວດລ້ອມພາຍນອກ.
2. ພະສົງສາມາດໃຊ້ຫົນທາງທີ່ລາບລຽບໃນຖ້ຳນີ້ເພື່ອຍ່າງຈົງກົມໄດ້.
3. ຟານເຂົາໃຫປ່ອງຢ້ຽມທີ່ເກີດຂື້ນຕາມທໍາມະຊາດໄດ້ສ້າງແສງສະຫວ່າງທີ່ສວຍງາມໃຫ້ເກີດຂື້ນພາຍໃນຕົວຖ້ຳ.
4. ຟານເຂົາໃຫເປັນໜຶ່ງໃນຖ້ຳທີ່ສາມາດເບິ່ງເຫັນວິວຂອງທົ່ງພຽງນ້ຳຫີນບູນໄດ້.
ການເດີນທາງ
ອ່າງ ມະໂນລາ ຕັ້ງຢູ່ ແຂວງ ຄໍາມ່ວນ ຢູ່ຫ່າງຈາກ ເມືອງ ຄູນຄໍາ ໄປທາງໃຕ້ປະມານ 20 ກມ ເຊິ່ງຢູ່ໃກ້ກັບບ້ານ ໂພນທອງ.
ຮູບໂດຍ ພູນຊັບ ເທວົງສາ
ແປ ແລະ ຮຽບຮຽງໂດຍ ວັນນະແສງ ອິນສານ